Tatoeëren: De geschiedenis en het proces

Tatoeages, bijna iedereen heeft er tegenwoordig wel minimaal één of wil er graag één laten zetten. Maar waar komt dat tatoeëren nou eigenlijk vandaan? Wie heeft ooit bedacht dat het mooi is? En wat is tatoeëren nu eigenlijk?

Door Yolanda – Het woord ‘tattoo’ komt van het Tahitiaanse woord ‘Ta-tau’ wat letterlijk ‘merken’ betekent. Onder tatoeëren verstaat men: het onuitwisbaar aanbrengen van pigmenten in de lederhuid.

Tatoeëren is al zo oud als de mensheid, hoe oud is nog onduidelijk evenals de oorsprong. Door gebrek aan bewijs kunnen wetenschappers alleen maar schatten hoe oud het tatoeëren is. Beeldjes, inkervingen en schilderingen uit de prehistorie laten afbeeldingen zien waar lijnen en motieven op staan. Maar of het hierbij gaat om tatoeëren, beschilderingen of lichaamssieraden is nog maar de vraag.

Dat tatoeëren al eeuwen oud is kunnen we opmaken uit de beroemde ijsmummie Otzi, misschien heb je er wel eens van gehoord. Otzi is gevonden in een ijsgrot in de Alpen van Italië en is naar schatting zo’n 3500 jaar oud. Otzi had meer dan 50 tatoeages op zijn lichaam die bestonden uit simpele lijnen, kruisjes en stippen. Dit zijn de oudste tatoeages die tot nu gevonden zijn.

Door de vondst van Otzi heeft men de motieven van de beeldjes en de mummiehuid met elkaar kunnen vergelijken. Hieruit bleek dat de tekeningen op de beeldjes van circa 5500 voor Christus ook tatoeages moesten voorstellen. Tatoeeren is dus al heel erg oud.

Doordat men over de wereld ging reizen werden er meerdere volken en oudheden ontdekt waarbij tatoeëren gebruikelijk is. Vaak hadden tatoeages religieuze betekenissen of waren het culturele tradities van een stam. In het Oude Egypte werden alleen de vrouwen getatoeëerd en de afbeeldingen waren uitgebreider dan kruisjes, lijnen en stipjes. In het Oude Peru werden alleen krijgsgevangenen getatoeeerd in het gezicht, op de hals en armen.

Nieuw-Zeeland
De Maori zijn de oorspronkelijke inwoners van Nieuw-Zeeland en zij tatoeeren al meer dan 1000 jaar de gezichten en lichamen van zowel mannen als vrouwen. De Maori noemen deze tatoeages Moko’s en oorspronkelijk werden ze gezet met verschillende soorten beitels gemaakt van albatrosbotten. Een mooie tatoeage gaf je status, want alleen de vooraanstaanden konden een tatoeage-expert betalen. De keuze van het ontwerp was echter niet gemakkelijk. Eerst moest er beslist worden of de ontvanger de tattoo wel waard was en het kon maanden duren voordat de familie en stamouderen het uiteindelijke ontwerp hadden goedgekeurd.

De samenstelling en plaatsing van de motieven in het gezicht vormen een soort identiteitskaart. Men kon in één oogopslag zien hoe belangrijk iemand was, maar ook huwbaarheid, vruchtbaarheid en schoonheid kon men hieruit aflezen. Voor de Maori staat het ontvangen van de Moko voor het oversteken van een belangrijke levensgrens en voor de toegang van de ziel in het dodenrijk. Een niet getatoeëerde overledene vond nimmer rust. Tegenwoordig zijn Maori tattoeages erg in trek. Niet alleen vanwege de mooie designs, maar ook vanwege de achterliggende spirituele gedachte.

Borneo
De Dajaks uit Borneo brachten stamtekens aan op hun lichaam. De tatoeages van de Dajaks stonden voor moed en het aantal gesnelde koppen (ewl!). Ook de gesnelde koppen werden versierd met inkervingen. Het typische patroon voor mannen bestaat uit een reeks lijnen op armen en dijen. Door zo’n tatoeage kreeg je veel aanzien en respect. Hieronder is een gesnelde mannenschedel afgebeeld.

Japan
In Japan werden tatoeages gezet met een bamboestokje, vaak over het gehele lichaam. Deze bodysuites werden vooral bij leden van de Japanse maffia en bij Geisha’s getatoeerd.

Zeelui
Tatoeëren was voor zeelui in eerste instantie een bezigheid waarmee zij hun vrije tijd aan boord konden vullen, maar al snel lieten zij op deze manier zien dat ze tot een bepaalde beroepsgroep behoorden. Motieven die voornamelijk op zeelui werden getatoeëerd waren ankers, rozen en driemasters (zeilschip met drie masten), maar ook zwaluwen, vrouwen, dobbelstenen, flessen drank en vuurtorens.

Europa
In Europa werd het tattooeren pas bekend nadat ontdekkingsreizigers getattooeerde inboorlingen meenamen naar hun moederland. Deze getattooeerde mensen werden als circusartiesten tentoongesteld en dit trok grote aandacht van de high society. Dit was aan het einde van de 16e eeuw. Toen de zeelui erachter kwamen dat je geld kon verdienen door zichzelf tentoon te stellen als circusartiest, kwamen zij hier op af.

Later kwam het zelfs voor dat ook de niet-zeelieden zich lieten tattoeren, speciaal om mee te reizen met het ‘circus’ en op deze manier geld te verdienen. Dit waren voornamelijk vrouwen. De tentoonstellingen werden steeds groter en bekender en trokken dan ook steeds meer belangstelling. De tentoonstellingen werden door heel Europa georganiseerd.

Tatoeëren in de gevangenis
Gevangenistatoeages komen tegenwoordig bijna niet meer voor, maar rond de 19e eeuw was tatoeëren iets wat alleen bij zware jongens hoorde. Gevangenen tatoeëerden elkaar met afbeeldingen die het levensverhaal achter de tralies lieten zien, zoals het logo of de naam van een ‘bende’ waarbij je aangesloten was in de gevangenis. Zo betekent de tattoo van een traantje onder het oog dat je iemand had vermoord.

Tatoeëren was iets wat onlosmakelijk verbonden stond met gedetineerden, waardoor tatoeages al snel werden geassocieerd met criminaliteit. Wanneer de gedetineerde vrij kwam was hij getekend voor het leven, want iedereen wist door zijn tatoeages dat hij een crimineel was. Na de tweede wereldoorlog verdween de traditie van het tatoeëren in de gevangenis.

Wat gebeurt er tijdens het tatoeëren?
Zo’n 100 jaar geleden, in het jaar 1891, werd het elektrische tattoeertoestel uitgevonden. Deze machine slaat een blokje naar beneden waar een naald aan bevestigd zit. Doordat er stroom door de machine gaat slaat het blokje omhoog en omlaag. De meeste tatoeëerders gebruiken twee machines; één machine voor het maken van lijnen en de andere voor het inkleuren van de tattoo (deze bevatten meerdere naalden die tegelijkertijd de huid ingaan).

Voordat de tattoo geplaatst wordt, wordt de huid vrijgemaakt van haar. Op de haartjes van je lichaam kunnen namelijk bacteriën zitten die eventuele infecties kunnen veroorzaken. Nadat de huid is ontdaan van haar wordt de huid schoongemaakt met een gel zodat de huid geheel bacterievrij is.

De afbeelding die je graag getatoeëerd wilt hebben wordt overgetekend (soms gebeurt dit met een machine) op carbonpapier. Vervolgens wordt het uitgeknipt en overgezet op de huid. Wanneer de tekening op de goede plaats zit kan het tatoeëren beginnen.

Eerst wordt de omlijning van de tekening gedaan en wanneer de buitenlijnen staan kan de tattoo worden ingekleurd of kunnen er schaduwen worden aangebracht. Tijdens het tatoeëren gaat de naald van de machine 1 tot 1,5 mm diep de huid in. De inkt wordt door tatoeëerders alleen op deze diepte in de lederhuid aangebracht, want zo blijven de kleuren het meest stabiel.

Hoe lang het tatoeëren duurt hangt helemaal af van de grootte en complexiteit van de tatoeage. Het zetten van de tatoeage kan met 10 minuutjes klaar zijn, maar het kan ook uren (soms dagen of weken) duren voordat een ontwerp helemaal af is. De meeste shops werken in sessies van drie uur. Wil je graag een wat grotere tatoeage met details dan heb je waarschijnlijk meer dan één afspraak nodig.

Heb jij een bijzondere tattoo die je met ons en de andere Beautylabbers wilt delen? Stuur je foto in – met of zonder bijbehorend verhaal – naar yolanda@beautylab.nl en wie weet verschijnt jouw foto binnenkort op de site! Als je al eerder een foto hebt ingezonden na de oproep via Facebook hoef je je tattoo niet opnieuw in te sturen.

Wat vind je van tatoeages? Vertel ons bij de comments iets meer over jouw tattoo(s) of over jouw tattoo-wensen. We zijn benieuwd! 

Until next time,
Yolanda Wevers namens Team Beautylab